Икки йиллик қамал ва очарчиликдан омон қолган шаҳар

Бир пайтлар Суриянинг гўзал курорт шаҳри бўлган Мадая фуқаролар уруши даврида инсоният фожиаси рамзига айланган. 2015 йилдан 2017 йилгача шаҳар Башар ал-Ассад армияси томонидан уюштирилган энг шафқациз блокадалардан бири бўлган.

21 ой давомида Мадайнинг 40 мингга яқин аҳолиси шаҳарни тарк этиш ёки озиқ-овқат олиш имкониятидан маҳрум бўлишди.

“Ҳамма тепаликларда снайперлар бор эди. Улар кўчага чиққан барчага ўқ узишди”, деди Мусаб Абед Middle East Eye нашрига. "2015 йилда улар отамни кўчада ўлдиришди." Миналар ва снайперлар шаҳарни тарк этишга ҳар қандай уринишди, дея қўшимча қилади у.

Бугун, Асад режими қулаганда, шаҳар аҳолиси бошдан кечирган даҳшатлари ҳақида баҳам кўришга тайёр. Одамлар очликдан ўлишди, итлар ва бошқа уй ҳайвонларини, дарахт баргларини ейдилар ва ҳатто суякларни озиқ-овқат учун ишлатдилар. Улар бир пиёла гуруч учун бутун бир машинани беришлари мумкин эди.

Фақат исми-шарифи билан танишишни афзал кўрган шифокор Слейманнинг таъкидлашича, шаҳар ҳаяжонлангандек туюларди.

"Ҳамма скелетга ўхшарди", дейди у МЕЕ нашрига берган интервюсида. “Энг оғриқли нарсалардан бири бу чақалоқлар учун сут этишмаслиги. Мен болаларига калций препаратларини берган одамни кўрдим ва улар ҳаддан ташқари дозадан вафот этди.

Икки фарзанднинг онаси Амне Намус эрини мерган ўқидан йўқотди. У болаларни зираворлар, шакар ва кейинчалик юмшоқ суяклар билан сув билан озиқлантирди. "Баъзида ҳатто тасалли сўзлари ҳам ёрдам бермади", дейди у.

2017-йилда Эрон ва Қатар ўртасидаги келишув натижасида қамал олиб ташланганида, кўплаб Мадай аҳолиси янги муаммоларга дуч келди. Гуманитар ёрдам етказилгандан сўнг, озиқ-овқатнинг ғайриоддий кўплиги заифлашган таналарда озиқ-овқат зарбаларини келтириб чиқарди, бу баъзилар учун ҳалокатли бўлди.

Бугун Асад ағдарилганидан кейин Мадая яна эркин нафас ола бошлайди. Етти йиллик ажралишдан сўнг кутилмаганда ота-онасининг остонасида пайдо бўлган 36 ёшли исёнчи Раис Аҳмад ал-Малеҳ каби одамлар уйларига қайтишмоқда.

“Бу туш каби эди. Улар менинг келишимни хаёлларига ҳам келтиришмаган”, дейди у.