Франция Балхашга миллионлаб сармоя киритади

Франция Қозоғистонга республика жануби-шарқидаги энг йирик чучук сувли Балхаш кўлини сақлаб қолиш учун 1,35 миллион евро миқдорида грант ажратади. Тегишли келишув Саудия Арабистонида бўлиб ўтган «Ягона сув» саммитида Қозоғистон Сув хўжалиги ва ирригация вазирлиги, Франция тараққиёт агентлиги ва Франциянинг геология ва кончилик тадқиқотлари бюроси ўртасида имзоланди.

Грант маблағлари кўл экотизимини кенг кўламли ўрганишга сарфланади, бунинг натижасида 2040 йилгача сув сатҳини барқарорлаштириш бўйича узоқ муддатли режа ишлаб чиқилади. Таклиф этилаётган чора-тадбирлар Қапчағай сув омборининг иш режимини оптималлаштириш, дарёларни тозалаш, тупроқ деградациясининг олдини олиш, балиқчилик ва экотуризмни ривожлантиришни ўз ичига олади.

«Лойиҳадан кўзланган мақсад Балхаш экотизимини муҳофаза қилиш ва унинг сув ресурсларини барқарор бошқаришни таъминлашдан иборат», — деди сув хўжалиги ва ирригация вазири Нуржон Нуржигитов.

Балхаш кўли дунёдаги 14-ўринда туради. Бу нафақат Қозоғистон, балки бутун Туркистон минтақаси учун муҳим экологик ва иқтисодий аҳамиятга эга. Бироқ, кўл ифлосланиш ва иқлим ўзгариши хавфи ортиб бормоқда.

Эътиборлиси, айнан шу кўл бўйида, Улкен қишлоғида Қозоғистонда биринчи атом электр станциясини қуриш режалаштирилган. Қозоғистонликларнинг аксарияти атом энергетикасини ривожлантиришни қўллаб-қувватлаган октябрь референдумидан сўнг расмийлар станция қуриш учун пудратчилар қидира бошлади. Қисқа рўйхатга Хитойнинг CNNC, Жанубий Кореянинг KHNP, Россиянинг Росатом ва Франциянинг EDF компаниялари кирди. Грант қозоқ расмийларини ушбу тендерда франтсуз компаниясини қўллаб-қувватлашга кўндириш мақсадида берилган бўлиши мумкин.

Экологлар атом электр станцияси Балхашнинг нозик экотизимига зарар этказиши мумкинлигидан огоҳлантирмоқда.

«Станция кўлнинг биологик хилма-хиллигига жиддий зарар етказиши мумкин», деди фаоллар атом электр станцияси қурилиши бўйича ўтказилган жамоатчилик эшитувларида.

Бир сув саммити нуфузли иштирокчиларни, жумладан Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Токаев ва Франция президенти Эммануэл Макронни бирлаштирди. Уларнинг ҳамкорлиги икки томонлама алоқаларнинг мустаҳкамланишини акс эттиради, чунки Франция аллақачон ураннинг деярли 40 фоизини Қозоғистондан сотиб олади.