Буюк Британия бош вазири ва Макрон сўнгги уринишни амалга ошириши мумкин

«Буюк Британия бош вазири Кир Стармер ва Франция президенти Эммануэл Макрон Доналд Трампнинг АҚШнинг Украинага қўллаб-қувватлашини тўхтатишга қаратилган саъй-ҳаракатларига тўсқинлик қилиш учун сўнгги уринишни амалга ошириши кутилмоқда», — деб ёзади The Telegraph Британия ҳукуматидаги манбаларига таяниб.

Сиёсатчилар президентлик муддатини якунлаётган Жозеф Байденни Киевга Франция-Британия «Storm Shadow» ракеталари ёрдамида Россия ҳудудидаги нишонларга зарба беришга рухсат беришга ишонтиришга ҳаракат қилади.

11 ноябрь куни Стармер Парижга Биринчи жаҳон уруши тугаганининг навбатдаги йиллиги шарафига маросимга келди. 1918 йилда шу куни Компиегне сулҳ битими имзоланган.

Лондонда улар Байденнинг муддати тугагунига қадар қолган вақтдан унумли фойдаланишга умид қилмоқдалар, шунингдек, АҚШ президенти «ниҳоят, Украина бир неча ойдан бери излаётган рухсатни беришига» ишонишади. Октябрь ойи бошида Америка ОАВлари Байден АҚШдаги сайловлардан кейин Украина қуролли кучларига Россия ҳудудига чуқур зарба беришга рухсат бериши мумкинлиги ҳақида хабар берган эди.

Макрон ва Страмер яқинда бўлиб ўтган учрашувда Доналд Трампнинг АҚШ президентлик сайловидаги ғалабаси Яқин Шарқ ва Украинадаги урушга қандай таъсир қилиши, шунингдек, АҚШ ва Европа давлатлари ўртасида савдо уруши юзага келиши эҳтимолини муҳокама қилишган.

Сентябр ойининг ўрталарида Россиядаги нишонларга мумкин бўлган зарбалар масаласи фаол муҳокама қилинди. Вашингтонда Буюк Британия бош вазири ва Жозеф Байден ўртасидаги музокаралардан сўнг иттифоқчилар томонидан узатилган Британиянинг Storm Shadow, Франциянинг SCALP ва Американинг ATACMS ракеталаридан фойдаланиш бўйича Украина Қуролли кучлари учун чекловлар бекор қилиниши эълон қилиниши кутилганди. Бироқ, бу масала кун тартибидан чиқарилмаган бўлсада, унинг муҳокамаси давом этди;

АҚШ президенти Жозеф Байден Россия жавобан Ғарб ҳарбий базаларига зарба беришидан қўрқмоқда.
Хусусан, бу мавзу Нью-Йоркдаги БМТ Бош Ассамблеяси доирасида Украина президенти Владимир Зеленский ва Байден ўртасидаги музокаралар чоғида кўтарилган. Киев АҚШ ва Британияга Украина қуролли кучлари рухсати бўлса, Россия ҳудудидаги ракеталар билан зарба бериши мумкин бўлган нишонлар рўйхатини топширди. Гап қурол омборлари, ёнилғи омборлари, ҳарбий жойлар ва қўмондонлик марказлари ҳақида кетаётган эди.

Британия ва Франция Украина президентини қўллаб-қувватлади, аммо АҚШ бунга қарши чиқди. Вашингтон Россия бунга жавобан Ғарб ҳарбий базаларига зарба беришидан хавотирда. Америка расмийларининг розилигисиз Лондон ва Париж рухсат бера олмайди, чунки ракеталар Америка қисмларидан фойдаланади ва Қўшма Штатлар томонидан тўпланган маълумотлардан фойдаланмасдан уларни бошқариш мумкин эмас деган хавотирлар ҳам бор.

Москванинг фикрича, Украина Қуролли кучларига Россия ҳудудига узоқ масофали ракеталар билан зарбалар беришга рухсат бериш қарори аллақачон қабул қилинган. Ташқи ишлар вазирлиги тушунтирганидек, Россия Федерацияси «жуда кўп кўринмайдиган тарзда» муносабат билдиради ва «ядровий давлат бўлган Россия билан ғалабага қадар курашишга уринишлар маъносиз ва хавфли» эканлигини таъкидлайди.

Россия президенти Владимир Путин «бу НАТО давлатлари, АҚШ ва Европа давлатлари Россия билан урушаётганини англатади», деди. Шунингдек, у бу можаронинг моҳиятини тубдан ўзгартириши мумкинлигини қўшимча қилди.

Жозеф Байденнинг президентлик муддати тугагунига қадар Вашингтон Киевга унга ажратилган ёрдамдан қолган барча маблағни жўнатади – тахминан 6 миллиард доллар Демократик маъмурият Доналд Трамп даврида Украинани қўллаб-қувватлаш тўхтатилишидан хавотирда.

Европа Иттифоқи, ўз навбатида, бу ҳолатда Брюссел Украина учун тўлиқ молиявий жавобгарликни ўз зиммасига олишга мажбур бўлишидан қўрқади. Бироқ, Европа Иттифоқи вакилларининг ҳаммаси ҳам бунга рози эмас. Масалан, Словакия Бош вазири Роберт Фицо дарҳол унинг мамлакати бундай ташаббусга қарши чиқишини айтди.

АҚШ президентлик сайловларидан бир неча кун ўтиб, ЕИ етакчилари Будапештда йиғилиб, Доналд Трамп инаугурациясидан кейин қандай тактикани танлаш кераклигини муҳокама қилишди.

Хусусан, улар Брюссел ва Вашингтон Украинани қўллаб-қувватлашда давом этишлари керак деган қарорга келишди, чунки акс ҳолда «бу нафақат Россия Федерацияси, балки бошқа давлатлар учун ҳам жуда хавфли сигнал беради».

Европа Иттифоқи етакчилари ўз чиқишларида АҚШ билан муносабатларни ўрнатишда бирдамлик зарурлиги, уларнинг хавфсизлигига ғамхўрлик қилиш зарурлиги ҳақида тобора кўпроқ гапирмоқда. Трампнинг биринчи муддати давомида у кўплаб европалик ҳамкорлари билан қийин муносабатларга эга эди.

Республикачилар Шимолий Атлантика альянси талабларини бажармасалар, Европани ҳимоя қилишни тўхтатиш билан бир неча бор таҳдид қилган. Бундан ташқари, сиёсатчи Европа Иттифоқи ишлаб чиқарувчилари, ўз навбатида, Америка маҳсулотлари учун имтиёзлироқ шарт-шароитларни таъминламаса, зарар этказиши мумкин бўлган импорт божларини жорий этишга тайёрлиги ҳақида ҳам гапирди.

Аммо агар Ғарб давлатлари Киевга Трамп инаугурациясидан олдин Россияга чуқур зарбалар беришига рухсат берса, у президентликка келганидан кейин бу қарорни бекор қилиш қийинроқ бўлади.

Ҳозирча Украинадаги урушни тугатиш истиқболлари ноаниқлигича қолмоқда. Америка матбуоти манбаларга таяниб, АҚШнинг сайланган президенти Доналд Трамп ва Россия етакчиси Владимир Путин телефон орқали суҳбатлашгани, унда Украинадаги уруш масаласи муҳокама қилингани ҳақида хабар берди. Бироқ Кремль бу маълумотни рад этди.

Миллий тадқиқот университети Иқтисодиёт олий мактаби кенг қамровли Европа ва халқаро тадқиқотлар маркази директори Василий Кашин Қўшма Штатлар қурол экспортини сиёсий восита сифатида кўришини таъкидлайди.

«Замонавий қуроллар техник жиҳатдан ниҳоятда мураккаб. Бутун ҳаётий тцикли давомида у этказиб берувчи томонидан тақдим этилган техник хизматга боғлиқ ва кўп ҳолларда этказиб берувчининг инфратузилмасига боғлиқ. Масалан, сунъий йўлдош алоқа каналларидан фойдаланиш, сунъий йўлдош разведка маълумотлари - буларнинг барчасини тезда ўчириб қўйиш мумкин. Бунчалик техник хизмат кўрсатишни ва улардан фойдаланишни қўллаб-қувватлашни талаб қилмайдиган оддийроқ турдаги қуролларни тартибга солиш осонроқ», — дея тушунтирди у.

Унинг сўзларига кўра, ҳар бир муҳим масофада қуролдан фойдаланиш учун махсус рухсат олиш керак.