Қирғизистон парламенти Асқар Ақаевнинг собиқ президент мақомини тиклашдан бош тортди

25 сентябрь куни Қирғизистон парламенти Жогорку Кенеш йиғилишида депутатлар Асқар Акаевнинг собиқ президент мақомини қайтариш ҳақидаги илтимосини рад этишди. Бу ҳақда Фарғона ахборот агентлиги парламент матбуот хизматига таяниб хабар берди.

85 депутатдан 71 нафари рад этиш учун овоз берди, икки нафари қарши чиқди, бироқ кейинчалик улар хато қилганликларини ва парламент қарорини қўллаб-қувватлаганликларини билдирдилар.

Жогорку Кенеш спикери Нурланбек Шакиев депутатларга Акаевнинг илтимосини қондиришдан бош тортгани учун миннатдорчилик билдирди. У Қирғизистон мустақиллик йилларида мамлакатда яхшиликдан кўра ёмонлик кўп бўлганини ва бу биринчи президент сифатида Асқар Ақаевнинг катта айби эканлигини таъкидлади. Шакиев, шунингдек, Ахси воқеалари - 2002 йил 17 мартда Қирғизистон ҳудудининг бир қисмини Хитойга ўтказишга қарши чиққан маҳаллий аҳоли намойиши отишмасини ҳам тилга олди.

– Оқси вилоятидан сайланган депутат сифатида шуни айтмоқчиманки, юртдошларим бу борадаги қароримизни жуда эҳтиёткорлик ва интиқлик билан кутишган эди. Бу қанчалик тўғри эканини тарих кўрсатади, халқ ўз баҳосини беради, аммо қарор тўғри бўлганига ишонаман”, — деди Шакиев.
Акаевнинг 2010 йилда муваққат ҳукумат декрети билан маҳрум этилган собиқ президент мақомини унга қайтариш ҳақидаги мактуби сентябрь ойи бошида Жогорку Кенешга келиб тушган. Қирғизистоннинг амалдаги раҳбари Садир Жапаровнинг сўзларига кўра, бу сўров Акаевнинг тарихда собиқ президент сифатида қолиш истаги билан боғлиқ.

Асқар Акаев Қирғизистон парламентидан унга собиқ президент мақомини қайтаришни сўраган
«Асқар Акаев 80 ёшга тўлди. Менимча, уни нафақа, хавфсизлик ва бошқа нарсалар қизиқтирмайди. У ҳали ҳам қўриқланмаган ҳолда бемалол юради», — деди Жапаров Акаевнинг мурожаатига.

Унинг таъкидлашича, «Асқар Акаев даврида кўплаб камчиликлар бўлган. Қизиқишлар бор эди. Лекин бу билан бирга мамлакатимиз мустақилликка эришган йилларида ҳам ижобий ҳолатлар бўлди. Буни ҳам айтиш керак».

Асқар Акаев Қирғизистонни мустақилликнинг илк йилларидан 2005 йилгача бошқарган. Мамлакатда инқилоб бўлиб, Қурманбек Бакиев ҳокимиятга келгач, ағдарилган президент ва оила аъзолари Россияга қочиб кетишди. Москвада илмий ва педагогик фаолият билан шуғулланган. Кейинчалик Акаевга нисбатан мансаб ваколатини ёки мансаб ваколатини суиистеъмол қилишда иштирок этганлик, 1992 йилда Cамеcо компанияси билан бош шартнома тузиш ва 2003 йилда Қумтор лойиҳасини қайта қуриш эпизодларига бепарволик айби қўйилган.

Бироқ 2021 йилнинг августида Акаев Қирғизистонга келиб, Қумтор иши бўйича тергов билан ҳамкорлик қилишга рози бўлди. У Миллий хавфсизлик давлат қўмитасида кўрсатма берганидан сўнг ватандошларига видеомурожаат қилиб, унда «Қумтор» лойиҳаси бўйича қарор қабул қилишда хатоларини тан олган ва улар учун узр сўраган. 2023 йилда Ақаевга нисбатан жиноий таъқиб қилиш даъво муддати ўтгани сабабли тугатилган.