Бугун 15 июль, 2025 йил, сешанба

O'ZB

Олимлар йирик галактикаларнинг пайдо бўлиш сирини очишди

A A A
Олимлар йирик галактикаларнинг пайдо бўлиш сирини очишди

Астрофизиклар коинотнинг муҳим қисмини ташкил этувчи массив эллиптик галактикалар қандай пайдо бўлишини аниқладилар.

Бу ўрганиш Nature журналида чоп этилган.

Сомон йўли каби спираль галактикалар айланувчи дискларга эга, газга бой ва юлдузларни шакллантиришда давом этадилар. Эллиптик галактикалар эса сферик бўлиб, деярли янги юлдузлар ҳосил қилмайди ва асосан 10 миллиард йил аввал пайдо бўлган юлдузлардан ташкил топган.

Эллиптик галактикаларнинг шаклланишини космологиянинг мавжуд моделлари нуқтаи назаридан тушунтириш қийин эди. Бу галактикалар юлдуз шаклланиши катта айланувчи дискларда содир бўлган даврда пайдо бўлган ва улар қандай қилиб шарсимон шаклга эга бўлганлиги номаълум эди.

Янги тадқиқотда олимлар ALMA маълумотларини коинотнинг дастлабки даврида ҳосил бўлган 100 дан ортиқ узоқ галактикаларда чангнинг тарқалиши ҳақидаги маълумотларни таҳлил қилишди. Чанг юлдузларнинг туғилиши учун зарур бўлган газ мавжудлигининг кўрсаткичи эди. Натижалар шуни кўрсатдики, унинг ушбу галактикаларда тарқалиши жуда ихчамдир. Ва чангли ҳудудларнинг уч ўлчовли геометриясини таҳлил қилиш бу галактикалар замонавий эллиптик галактикаларни эслатувчи сферик шаклга эга эканлигини исботлади.

Олимлар бу шакл газ ва чангни ихчам ядроларга сиқиб чиқарадиган галактикаларнинг бир-бири билан тўқнашуви ва қўшилиши билан боғлиқлигини аниқладилар. Бундай жараёнлар эллиптик галактикаларнинг пайдо бўлишини тушунтирадиган илк коинотда кенг тарқалган.

Бу кашфиёт галактикалар эволюцияси ва замонавий олам тузилишини шакллантирувчи жараёнларни тушунишда муҳим қадам бўлиши мумкин.

Киритилди: 10:48 14.12.2024. Ўқилди: 889 марта. Фикрлар сони: 0 та.
telegram channel

Энг кўп ўқилган янгиликлар

Фикр билдириш учун қайдномадан ўтишингиз сўралади ва телефон ракамни тасдиклаш керак булади!