Rossiya va O‘zbekiston o‘zaro hisob-kitoblarda dollardan voz kechmoqda

Iqtisodiy munosabatlarning barqarorligiga tomonlarning dollarlarni ishlatmasdan hisob-kitob qilish orqali osonlikcha erishish mumkin. Shubhasiz, uchinchi valyutani o‘rtadan chiqarib tashlash o‘zaro hisob-kitoblarni yanada shaffof va har ikki tomon uchun foydali qiladi.

Biroq, tashqari kuchlar tomonidan kiritilgan xalqaro savdo usullari ushbu imkoniyatni oldini oladi. 

Rossiya bosqichma-bosqich, hech narsa bilan ta’minlanmagan dollarni mamlakatning moliyaviy operasiyalaridan, shu jumladan xalqaro amaliyotdan to‘liq chiqarib tashlash yo‘lida harakat qilmoqda. Shu yo‘lda O‘zbekiston bilan ikki davlatning milliy valyutadagi hisob-kitoblarga o‘tishga tayyorgarlik ko‘rish to‘g‘risida kelishuvga erishildi. Ikki mamlakat kompaniyalari allaqachon bir-birining valyutasida bank hisob raqamlarini yaratishni boshladilar.

Rossiya boshqa davlatlar bilan ham o‘zaro savdoni milliy valyutalarda olib borishga anchadan beri harakat qilgan edi. Masalan, bir yil oldin Rossiya va Xitoy to‘lovlarni milliy valyutalarda amalga oshirish bo‘yicha hukumatlararo kelishuv imzoladi. 

Rossiya Federasiyasi hukumati tomonidan uzoq va tirishqoqlik bilan dollar va yevroga muqobil sifatida taqdim etilgan, tashqi sheriklar bilan rublda savdo qilish g‘oyasi umuman muvaffaqiyatsiz bo‘ldi. Eng achinarlisi shundaki, Rossiya bilan o‘z milliy valyutasi uchun savdoni rad etgan G‘arb davlatlari emas, balki BRIKSdagi eng yaqin sheriklari bo‘ldi.

Ma’lumotlarga ko‘ra, BRIKS mamlakatlari bilan olib borilgan operasiyalarda rublda hisob-kitoblarning ulushi bir yarim baravarga pasaydi: 2013 yildagi 5,8% dan 2017 yilda 3,7% gacha. Xitoy 2017 yilda rubl shartnomalari ulushini 2,7% gacha kamaytirdi, bu esa statistik xato bilan taqqoslanadi.

Hindiston Rossiya bilan tuzilgan shartnomalardagi eng katta rubl ulushini saqlab qoladi (bu u yerda rus qurollarini yetkazib berishning murakkab tizimi va allaqachon yetkazib berilgan uskunalarga xizmat ko‘rsatish bilan izohlanadi), ammo u yerda ham, agar 2013 yilda savdoning 24,1 foizi rublda to‘langan bo‘lsa, 2017 yilda ularning ulushi 20,8% ga tushib ketdi.

Manba: azon.uz