Устозини чув тушириб, анчагина пулини ўзлаштирган шогирд қўлга олинди

Фирибгарлик шундай жиноятки, унга қачон ва қай вазиятда дуч келишингизни билмайсиз. Рустам Ҳожиев (исм-шарифлар ўзгартирилди) ҳам қатиқдан бу қадар оғзи куйиши ни хаёлига келтирмаганди.

Вагон кузатувчиси вазифасида ишлайдиган Рус там Ҳожиев ўзига шогирд сифатида бириктирилган Шокиржон билан тезда тил топишиб кетди. Киришимли, ҳар қандай мавзуда суҳбатни қизита оладиган Шокиржон бир неча сафардан сўнг қадрдон шогирд мақомига эришди.

Навбатдаги рейс бўйича узоқ вилоятлардан бири томон йўлга чиққан поезд азим пойтахтни ортда қолдириб, бир маромда силкинганча, йўлнинг танобини торта бошлади. Бу орада Рустам ака йўловчиларнинг чипталарини текшириб чиққач, Шокиржон чойшаб ва сочиқларни тарқатиб чиқди. Шундан сўнг одатга кўра, бир чойнак чой дамлаб келиб, йиғиб чиқилган чипталарни яна бир марта назардан ўтказаётган устозининг олдига қўйди. Ўтириб чой ичишди. Рустам ака оғир хўрсиниб қўйди. Ҳушёр шогирд устозининг тушкун кайфияти сабабини сўрашга қулай вазиятни кутаётганди.

Тинчликми, ака? Бугун негадир шаштингиз паст.

Бола-чақанинг ташвиши-да, Шокиржон. Ўғлим бу йил ўқишга киролмади. Энди хорижга ишлагани кетаман, деб оёқ тираб туриб олган. Мусофир юртга қандай жўнатаман. Меҳнат қиламан деган одамга шу ерда ҳам иш кўп-ку, десам унамаяпти.

Шокиржон маъноли бош силкиб қўйди. Сўнгра деразадан узоқ уфққа тикилган кўйи ўйга чўмган устозига маслаҳат беришга тутинди:

Бирор жойга ишга жойлаб қўйишга ҳаракат қилмадингизми?

Ўзим ҳам шуни ўйлаб ўтирибман. Айтганча, сиз илгари ички ишлар идораларида ишлаганман дегандингиз. Танишларингиз йўқми?

Таниш-билиш кўп, ака, деди Шокиржон яна одатдагидек сўзамоллик билан.

Гаплашиб, ўғлимга форма кийдирайлик, ука. Яхши кунларингизда хизмат қилардик.

Шокиржонга пул жуда зарур эди. Шу боис аслида муаммоларини ҳал қилиш учун қанча маблағ кераклигини ҳисоблаб кўраётганди. Беш-олти ойга бировдан қарз сўраб югургандан кўра, ўзи келиб турган пул-ку. Пул топганимда иш ҳал бўлмади, узр ака, деб қайтариб бераман, олам гулистон , хаёлидан ўтказди у.

Мен бир гаплашиб кўрай-чи, лекин олдиндан бир гап айтиш қийин, хаёлидан ўтказганлари Шокиржоннинг тилига шу ҳолда кўчди.

Ишнинг қолган қисми жуда силлиқ кечди. Орадан бир неча кун ўтиб, у таниш-билишлари билан гаплашганлигини айтди. Бошланишига 1500 АҚШ доллари, қолганини иш ҳал бўлгандан кейин бериш кераклигини қистириб ўтди. Боши осмонга етган Рустам ака узоқ куттирмасдан, айтилган пулни олиб келди.

Муаммоларини ҳал қилиб олган Шокиржон бирда у, бирда бу баҳона билан вақтни ўтказди. Пул топиши билан эгасига қайтариш эса тобора қийинлашиб борди. Бу орада Рустам ака шубҳаланмаслиги учун ўғлининг ҳужжатларини тайёрлашдаги харажатлар учун деб, яна 100 доллар зарурлигини айтди. Аввалги маблағни топиш учун ҳам қариндошларидан қарз кўтарган устоз ёнида бўлган 50 АҚШ долларини бериб, шу билан амалланглар , деб ўтинди.

Яна кутишлар, навбатдаги баҳоналарни эшитиш бош ланди. Орадан роппа-роса бир йил ўтди. Рустам ака турли баҳонаю сабабларни эшитишдан чарчаган бўлса, ўғли бекорчиликдан безор бўлди. Ўқишга кириш учун навбатдаги уриниши ҳам муваффақиятсиз чиққач, қатъий туриб хорижга ишлагани кетишини билдирди. Шундан сўнг Рустам ака шогирдидан пулни қайтаришни талаб қилди.

Гап йўқ, ака. Истамасангиз, ўзингиз биласиз. Бу тез ҳал бўладиган иш эмаслигини бошидаёқ айтишим керак экан. Айб менда. Энди бироз кутинг. Пулни қайтиб олиб бераман, деди Шокиржон.

Унинг дадил гапиришидан Рустам ака бироз хотиржам тортди. Аммо орадан ҳафталар, ойлар ўтса ҳамки, пулдан дарак бўлмади. Бу орада бошқа йўналишда вагон кузатувчиси вазифасига ўтган Шокиржон устозидан ўзини олиб қочадиган, қўнғироқларга жавоб бермайдиган бўлди.

Ниҳоят, чув тушганини англаб етган Рустам Ҳожиев ҳуқуқ-тартибот идорасига мурожаат қилди. Иш ҳар томонлама ўрганиб чиқилгач, Шокиржон Комиловнинг қонун олдида жавоб беришига тўғри келди. Бироқ, ўз навбатида, фарзандини пора бериб ишга жойлаштириш қонунга зид эканлигини англаган ҳолда, шу мақсадни кўзлагани учун Рустам Ҳожиев ҳам тегишли тартибда жавобгарликка тортилди.

Манба: Постда газетаси