Тинч океанини тозалаш учун 10 йил ва 7,5 миллиард доллар кераклиги маълум бўлди

1997 йилда капитан Чарлз Мур елканли мусобақадан уйига қайтаётганида, у ва унинг экипажи Тинч океанининг шимолий гирдобида Калифорния қирғоқлари ва Гавайи ороллари ўртасида, бешта йирик океан гирдобидан бири ва бешта денгиздан бири ўртасида сузувчи пластик қолдиқларнинг катта майдонига дуч келишди. Бу ҳудуд океандаги пластик тўпланадиган бешта асосий зоналардан бири ҳисобланади. Узоқ йиллардан буён олимлар океанни бу чиқиндилардан тозалаш стратегиясини ишлаб чиқишга ҳаракат қилишмоқда.

Тинч океанидаги улкан чиқинди доғи 600 мингдан 1,6 миллион квадрат километргача майдонни эгаллайди. Аввалги тадқиқотлар унинг оғирлигини 88 000 тонна деб баҳолашган. Аммо уни энг катта чиқинди майдони деб бўлмайди, океан тубида ундан анча кўпроқ чиқинди борлиги эҳтимолдан холи эмас.

Ҳозирда Ocean Cleanup ташкилоти System 03 номли дастурни ишлаб чиқди. Унда пиёда тезлигида ҳаракатланаётган иккита кема ўртасига 2,2 километр узунликдаги сузувчи тўсиқ тортилади, тўсиққа ўрнатилган 4 метр чуқурликдаги экранлар барча сузиб юрувчи зарраларни тутиб олади. Тизим энг кўп пластик тўпланган ҳудудларга йўналтирилиши учун океан мониторинги маълумотлари ва сунъий интеллект моделлаштириш натижаларидан фойдаланади, шу тариқа максимал самарадорликка эришиш мумкин.

Бир неча кун олдин The Ocean Cleanup (ТОC) лойиҳаси Тинч океанидаги чиқинди доғини тозалаш бўйича улкан режаларини эълон қилди: олимларнинг ҳисоб-китобларига кўра, бунга 10 йил вақт ва 7,5 миллиард доллар маблағ кетади. Тадқиқотчилар, шунингдек, жараённи такомиллаштириш ва стратегияларни янгилаш орқали муддатни 5 йилгача, харажатларни эса 4 миллиард долларгача қисқартиришни ният қилган.

Океандаги чиқиндилар тўплангандан сўнг, улар улкан қопга жойланиб, кемага олиб чиқилади, сўнгра саралаш ва қайта ишлаш учун қадоқлаш мақсадида палубага тўкилади.

Бу ҳақда New Atlas нашри хабар берди.